Babesia

โรคพยาธิเม็ดเลือดชนิดนี้เป็นโรคที่มีเห็บเป็นพาหะ เชื้อเป็นเชื้อโปรโตซัวชนิดหนึงอาศัยอยู่ในเม็ดเลือดแดงมีชื่อว่า Babesia gibsoni
เชื้อ ผ่านการกัดของเห็บ เป็นได้กับสุนัขทุกวัย แต่ที่พบมากคือกับสุนัขอายุน้อยกว่า 3 ปีลงมา เชื้อจะพบมากในช่วงที่มีเห็บระบาด เช่น หน้าฝน


สุนัขพันธุ์เกรย์ฮาวนด์เป็นสายพันธุ์ที่ไวต่อโรคมากกว่าพันธุ์อื่น
โรคบาบีเซีย เชื้อจะเข้าทำลายเม็ดเลือดแดง ทำให้เม็ดเลือดแดงแตกเป็นเหตุให้สุนัขเกิดภาวะโลหิตจาง และทำให้เกิดโรคกับอวัยวะอื่นๆ
สัตว์ที่เป็นโรคมีตั้งแต่อาการอ่อนๆ ไปจนถึงตายสามรถตรวจพบเชื้อได้ในเม็ดเลือดแดง
Babesia canis มีอีก 3 ชนิดย่อยๆ รูปร่างของเชื้อมีกมีรูปร่างคล้ายชมพู่ ส่วน Babesia gibsoni เชื้อจะมีรูปร่างกลม หรือรี ในประเทศแถบเอเซียจะพบเชื้อตระกูลนี้มาก
โรค บาบีเซียเป็นโรคที่เกิดจากการถูกเห็บกัด ระยะฟักตัวของโรคก่อนแสดงอาการคือ 10-21 วัน เชื้อจะเข้าทำลายเม็ดเลือดแดงทำให้สัตว์มีอาการไข้สูง และม้ามโตกว่าปกติ การอักเสบอาจแพร่ไปยังอวัยวะอื่นๆ ของร่างกาย เช่น ไต ทำให้เกิดภาวะไตวายเฉียบพลันในบางรายได้
เม็ดเลือดแดงที่มีเชื้อ โรคอยู่อาจก่อให้เกิดการอุดตันของเส้นเลือดฝอยที่สมอง เป็นผลให้เกิดอาการชักโคม่า และหมดสติ การอักเสบอาจแพร่ไปยังปอดทำให้เกิดภาวะปอดวายเฉียบพลัน ซึ่งทำให้สัตว์ตายได้
โรคบาบีเซียยังอาจแบ่งเป็นโรคที่ไม่มีอาการแทรก ซ้อน และโรคที่มีอาการแทรกซ้อน ในกรณีที่ไม่มีภาวะแทรกซ้อนอาการที่พบมักจะมีอาการโลหิตจาง, มีไข้, เบื่ออาหาร, ซึม, เหงือกซีด, ม้ามโต, ชีพจรอ่อน เป็นต้น อาการของโรคยังแบ่งออกได้เป็นอาการอ่อน, ปานกลางและรุนแรงขึ้นอยู่กับความรุนแรงของภาวะโลหิตจาง ในกรณีที่เกิดภาวะแทรกซ้อนจะมีอาการของโรคในอวัยวะอื่นๆ ตามมา ที่พบบ่อยคือ
- ไตวายเฉียพลัน
- เชื้อขึ้นสมอง มีอาการทางระบบประสาทให้เห็น เช่นหมดสติหรือชัก
- มีภาวะเกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
- ดีซ่าน
- ภาวะปอดวาย
- ช๊อค
ภาวะ ไตวายเป็นกรณีที่พบได้น้อย เมื่อตรวจเลือดจะพบว่าค่าเคมีในเลือดที่บ่งภาวะของไตผิดปกติ ซึ่งสุนัขส่วนมากจะผลิตปัสสาวะได้น้อยลงไปจนถึงไม่สามารถผลิตปัสสาวะได้
เชื้อ ขึ้นสมอง อาการที่แสดงออกจะพบการเดินผิดไปจากปกติ เกิดอัมพาตของร่างกายบางส่วน โดยเฉพาะขาหลัง, กล้ามเนื้อสั่น, ม่านตาสองข้างไม่เท่ากัน, หมดสติเป็นพักๆ, มึนงง, ชักและโคม่า เมื่อหายจากโรคจะไม่ทิ้งร่องรอยทางระบบประสาทไว้ ซึ่งนับว่าเป็นเคราะห์ดี
สัตว์ที่เป็นโรคพยาธิเม็ดเลือดมักมีเกล็ดเลือดต่ำ แต่ไม่ค่อยพบว่ามีเลือดออกตามผิวหนัง
ใน รายที่เป็นโรคบาบีเซียมานานจะเกิดภาวะดีซ่านตามมา ซึ่งเป็นอาการที่พบได้ในสัตว์ที่เม็ดเลือดแดงถูกทำลายมากๆ และในรายที่ตับถูกทำลาย
ในรายที่มีอาการแทรกซ้อนทางระบบทางเดิรหายใจ เป็นอาการที่หนักมากและพบได้บ่อย อัตราการหายใจจะเพิ่มมากขึ้นเนื่องจากหายใจลำบาก บางรายจะมีฟองเลือดออกมาทางจมูกโดยเฉพาะเวลาไอ สัตว์ที่มีอาการถึงระยะนี้มักไม่ค่อยรอดตาย
ในรายที่เกิดอาการช๊อค มักมีอาการหมดสติ, ชีพจรอ่อน, เหงือกซีด และมักมีดีซ่านร่วมด้วย ซึ่งเป็นภาวะที่รอดได้ยากเช่นเดียวกัน และต้องการการรักษาอย่างเร่งด่วน
อาการที่แสดงออกทั่วไป
- เหงือกซีด
- อ่อนเพลีย
- ซึม
- หายใจลำบาก
- ปัสสาวะน้อย
- กระหายน้ำมาก
- ปัสสาวะมีเลือดป่น
- หมดสติ
- ชัก
- โคม่า
- มีไข้
- หายใจหอบ
- ไอ
- มีเลือดออกทางจมูก


การวินิจฉัย
ตรวจนับเม็ดเล์อด. ตรวจค่าเคมีในเลือด และตรวจปัสสาวะ ถึงแม้จะไม่ได้วินิจฉัยโรคว่าเกิดเนื่องจากเชื้อบาบีเซียได้โดยตรง แต่ก็ช่วยใน
การประเมินภาวะแทรกซ้อนและความรุนแรงของโรคได้ สัตว์มักแสดงค่าเลือดว่าโลหิตจาง, เกล็ดเลือดต่ำ และเม็ดเลือดขาวสูงกว่าปกติ ค่าเคมีใน
เลือดมักปกติในรายที่ไม่มีโรคแทรกซ้อน
การตวจระดับแอนตี้บอดี้ในเลือดช่วยในรายที่ตรวจไม่พบเชื้อ


การรักษา
เป้าหมายของการรักษาเพื่อการกำจัด หรือกดเชื้อบาบีเซียไว้ และป้องกันภาวะแทรกซ้อนอนืองจากโลหิตจางในบางรายอาจต้องให้

ยาต้านเชื้อ
บาบีเซียร่วมกับการให้เลือด (ถ้ามี) มียา 3 ชนิดที่ใช้ในการรักษาโรคนี้ คือ
Dimenazine aceturate ฉีดเข้ากล้ามเนื้อเพียงครั้งเดียว ใช้ได้ในรายที่ไม่มีโรคแทรกซ้อน เป็นยาที่มีอันตรายสูง เนืองจากอาการแทรกซ้อนของยาทำให้มีอาการทางระบบประสาทและตายได้
Immidocarb ฉีดเข้ากล้ามเนื้อหรือใต้ผิวหนัง เป็นยาที่ได้ผลดี แต่เจ็บบริเวณที่ฉีดมาก เป็นยาที่มีอาการข้างเคียงน้อยกว่ายาตัวแรก
Trypan blue เป็นยาที่ป้องกันไม่ให้เชื้อเข้าเม็ดเลือดแดงได้ แต่ไม่ได้ออกฤทธิ์ในการทำลายเชื้อ เป็นยาที่ต้องให้เข้าหลอดเลือดเท่านั้นเป็นยาที่ปลอดภัยที่สุด อาจใช้เป็นยาตัวแรกในการรักษาก่อนที่จะใช้ยาตัวอื่นตาม
การให้เลือด (ถ้ามี) ให้เฉพาะในรายที่เกิดภาวะโลหิตจางมากๆ เนืองจากเม็ดเลือดแดงถูกทำลาย
การให้ยาตามอาการ ให้ตามภาวะสัตว์และอาการแทรกซ้อนที่เกิด เช่น ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ ให้ออกซิเจนในรายที่หายใจลำบาก

การติดตามผลการรักษา
ควรไปรักษาตามที่สัตวแพทย์นัด และให้ยาตามที่สัตวแพทย์สั่ง กำจัดเห็บไม่ให้มีบนตัวสุนัข และป้องกันการแพร่กระจายของเห็บ