หลักการผสมพันธุ์ในสุนัข

โดย....สะท้าน ใจเพชร

ปัญหาของนักผสมพันธุ์ เกี่ยวกับการผสมพันธุ์สัตว์ต่าง ๆ มักจะเกิดจากความเข้าใจผิด หรือไม่เข้าใจความหมายที่แท้จริง รวมทั้งประโยชน์และข้อดีข้อเสียของรูปแบบการผสมพันธุ ์เหล่านี้ ทำให้ไม่กล้าปฏิบัติหรือปฏิบัติไม่ถูกต้อง จึงไม่สามารถพัฒนาพันธุ์ที่ดีได้ตามต้องการ

1. มีความเชื่อว่าการผสมแบบ Inbreeding จะทำให้เกิดลักษณะด้อยที่ไม่ต้องการ ลักษณะพิการออกมาโดยยึดจากหลักและกฎเกณฑ์ในมนุษย์เกี ่ยวกับการผสมพันธุ์ ในระหว่างพี่น้อง หรือพ่อแม่กับลูก ซึ่งต่างกับสัตว์ เพราะในมนุษย์เราไม่สามารถคัดเลือกเฉพาะพันธุ์ที่ดีห รือคัดทิ้ง ยกเว้นแต่การคัดเลือกตามธรรมชาติ ( Natureral Selection ) เท่านั้น ซึ่งมุ่งขจัดเฉพาะความพิการที่ไม่อาจจะดำรงชีวิตอยู่ ได้ก็จะตายไป นอกจากนี้ยังมีกฎเกณฑ์ของศาสนาและสังคมเป็นตัวบังคับ อยู่ด้วย ทำให้การผสมในมนุษย์จึงเป็นเรื่องอันตรายและมีความเส ี่ยงสูง แต่ในสัตว์นั้นจริง ๆ จะต่างกัน เราสามารถอาศัยวิธีการคัดเลือกพันธุ์มาใช้ร่วมกันด้ว ย ซึ่งจะทำให้เกิดขึ้นได้เฉพาะลักษณะที่เราต้องการ

2. ไม่มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับหลักของพันธุกรรม เช่น ในเรื่องการผสมพันธุ์ แล้วได้ลูกที่เกิดขึ้นจะได้ลักษณะต่าง ๆ มาจากพ่อแม่ ซึ่งเกิดจากการรวมตัวกันระหว่าง Chromosome และ Genes จากพ่อแม่อย่างละครึ่งหนึ่ง เป็นต้น

3. ไม่ได้ศึกษาประว ัติของครอบครัว สาย พันธุ์ ( Pedegree ) ของสัตว์ที่เราจะนำมาผสมกัน ทำให้เราไม่สามารถกำหนดหรือคาดหวังในลักษณะที่เราต้อ งการได้

ความหมายทั่วไป

Inbreeding หมายถึง การผสมพันธุ์ระหว่างสัตว์ที่มีชนิดและสายพันธุ์เดียว กัน 2 ตัว ซึ่งมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกันมาก เช่น ระหว่างพ่อแม่กับลูก พี่กับน้อง ลุงป้ากับหลาน เป็นต้น

Linebreeding หมายถึง การผสมพันธุ์ระหว่างสัตว์ที่มีชนิดและสายพันธุ์เดียว กัน 2 ตัว ซึ่งมีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกัน เป็นญาติกัน ในตระกูลเดียวกัน อาจจะเป็นญาติใกล้ชิดหรือห่างไกลก็ได้

Outbreeding หมายถึง การผสมพันธุ์ระหว่างสัตว์ที่มีชนิดและสายพันธุ์เดียว กัน 2 ตัว ไม่มีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกันเลย หรือไม่สามารถตรวจสอบปกติได้

แต่ในความเป็นจริงแล้ว การแยกความหมายของคำเหล่านี้ให้ถูกต้องตามทฤษฎีออกจา กกันนั้นค่อนข้างเป็นได้ยาก และ การจะกำหนดความสัมพันธ์ที่แท้จริงนั้น แทบทำไม่ได้เลย เนื่องจากเราต้องคำนึงถึงลักษณะที่ถ่ายทอดทางพันธุกร รม เรื่องของ genes และ Chromosomes รวมทั้งคุณสมบัติทางพันธุกรรมอื่น และประวัติครอบครัวร่วมกันด้วย

สิ่งที่เราควรทราบคือ ปกติการผสมพันธุ์จะเกิดจากการจับคู่ของแต่ละ Chromosomes และ genes ที่ถ่ายทอดลักษณะประเภทเดียวกัน ภายในเซลล์สืบพันธุ์ของสัตว์แต่ละตัว เมื่อนำมาร่วมกันก็จะแสดงลักษณะเหล่านั้นออกมา ทั้งนี้ขึ้นกับลักษณะเด่นและลักษณะด้อยของ Chromosomes และ genes ที่รวมกัน ซึ่งโดยปกติลักษณะเด่นนั้น จะข่มลักษณะด้อยไม่ให้แสดงออกมา แต่ลักษณะด้อยของ genes นั้นก ็ยังคงอยู่ต่อไปโดยไม่แสดงออกในรุ่นนี้ แต่ก็คอยเวลาที่จะแสดงออกในรุ่นต่อ ๆ ไปเมื่อมีโอกาส คือเมื่อไม่ถูกลักษณะเด่นข่มหรือเมื่อมันไปจับคู่กับ genes ที่มีลักษณะด้อยเหมือนกัน

ทางทฤษฎี

Inbreeding จะเกิดขึ้นเมื่อคู่ของ Chromosomes และ genes ที่เหมือนกันของเซลล์สืบพันธุ์ของสัตว์ 2 ตัว รวมกันเป็นลูก ( Zygote ) ทั้งนี้ ไม่จำเป ็นต้อง พี่น้องหรือพ่อแม่เดียวกันก็ได้ ขอเพียงแต่ให้มีลักษณะ genes และ Chromosomes ที่เหมือนกันก็พอ ซึ่งในทางปฏิบัติ inbreeding แทบจะเป็นไปไม่ได้เลย ยกเว้นในฝาแฝดเหมือนกัน ( Indentical term ) ซึ่งก็มักจะเป็นเพศเดียวกัน จึงไม่สามารถผสมกันเองได้ ดังนั้นในทางปฏิบัติระหว่างสัตว์ 2 ตัวที่มี genes มาจากจุดกำเนิดเดียวกันและเหมือนกันทุกประการจึงเป็น ไปได้ยาก เพียงแต่จะมีแค่เกือบจะเป็น inbreeding มาก ๆ ( Most intensive of inbreeding ) ซึ่งผลลัพธ์ที่ออกมาก็ได้ลูกเกือบจะเหมือนพ่อแม่เลยท ีเดียว

Linebreeding จะเกิดขึ้นเมื่อคู่ของ Chromosomes และ genes ที่คล้ายกันของเซลล์สืบพันธุ์ของสัตว์ 2 ตัว มารวมกัน เกิดเป็นลูก ( Zygote ) ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบกับ Inbreeding และ Linebreeding จะมีความคล้ายคลึงของ Chromosomes และ genes ในระดับต่ำกว่าคือ Linebreeding จะเป ็นวิธีหนึ่ง ซึ่งปรับปรุงการผสมพันธุ์เพื่อนำไปสู่ Inbreeding จริง ๆ ดังนั้นถ้าการผสม Linebreeding ประสบความสำเร็จ สามารถสร้างสายพันธุ์จาก Linebreeding ได้เข้มข้นและบริสุทธิ์จริงแล้ว นั่นแสดงว่าเราสามารถบรรลุวัตุประสงค์ในการทำ inbreeding ได้ แต่ถ้าการทำ linebreeding ล้มเหลวไม่สามารถเกิดสายพันธุ์บริสุทธิ์เข้มข้นได้ เราต้องไว้ว่าเพียงแต่เราจะไม่ควรทำ inbreeding แล้ว ในทางพันธุกรรมเราจะไม่ได้อะไรเลย

Outbreeding เกิดขึ้นเมื่อมีการจับคู่ระหว่าง Chromosomes และ genes ที่ต่างกันของเซลล์สืบพันธุ์ของสัตว์ 2 ตัว มารวมกันเป็นลูก ( Zygote ) ทั้งนี้ แม้ว่าจะเป็นพี่น้องเดียวกันหรือญาติใกล้ชิดกันก็ตาม ซึ่งอาจจะมี genes + Chromosomes ต่างกันก็ได้

หลายครั้งที่นักผสมพันธ์ไม่กล้าที่จะเสี่ยงลองผสมพัน ธุ์ Inbreeding เนื่องจากกลัวว่าจะได้สัตว์ที่พิการ อ่อนแอ มีลักษณะด้อยที่ไม่ต้องการ แต่ตามความเป็นจริงแล้วสัตว์เลี้ยงพันธุ์แท้ทุก ๆ พันธุ์ที่เรามีอยู่นั้น รวมทั้งสุนัขด้วย เราได้มาจากการปรับปรุง พัฒนาพันธุ์ โดยผ่านการผสมแบบ Inbreeding ทั้งนั้น